Sposoby na zabezpieczenie drewna

Doskonale wiemy, że tylko odpowiednio zabezpieczone drewno ma szansę oprzeć się szkodnikom, niszczącemu działaniu ognia oraz rozwojowi grzybów i pleśni. Nie każdy jednak zdaje sobie sprawę, do jakich konsekwencji prowadzą zaniedbania i niewłaściwa ochrona tego budulca. Zawilgocone, drewniane powierzchnie szybko atakowane są przez mikroorganizmy, doskonale rozwijające się w takich warunkach. Powoduje to, że materiał nie tylko traci swój piękny wygląd, ale narażony jest na utratę wytrzymałości i własności konstrukcyjnych. Częściom konstrukcyjnym budynku grozi zatem stopniowe niszczenie, natomiast jego użytkownikom – niebezpieczeństwo. Trzeba również pamiętać, że mikroklimat zaatakowanego przez pleśń budynku szkodzi naszemu zdrowiu, doprowadzając do rozwoju alergii i innych chorób. Na szczęście, na rynku dostępna jest cała gama środków zabezpieczających drewniane elementy niemal przed każdym zagrożeniem. Dużą sztuką jest jednak dobranie właściwych impregnatów i preparatów dekoracyjnych.

Roztwór rozpuszczony

Impregnat to nic innego jak środek chemiczny, którym nasycamy materiały budowlane, aby nadać im odpowiednie właściwości, takie jak np.: niepalność, nienasiąkliwość, odporność na chemię, nieprzepuszczalność powietrza i gazów. Powstaje on poprzez rozpuszczenie roztworu w rozpuszczalnikach organicznych lub emulsji wodnej, które to rozpuszczalniki, po naniesieniu na powierzchnię impregnowaną, są odparowywane. Ze względu na rodzaj użytego rozpuszczalnika, impregnaty możemy podzielić na wodorozcieńczalne, zwane inaczej impregnatami solnymi, rozpuszczalnikowe oraz olejowe. Pierwsze z nich to roztwory soli nieorganicznych, które łatwo wnikają w drewno, są bezwonne i niepalne, przez co też mniej szkodliwe dla człowieka. Jeśli pokryjemy je dodatkowo warstwą lakieru lub farby, z powodzeniem mogą stanowić ochronę dla drewna stosowanego na zewnątrz budynków, gdyż będą odporne na wymywanie przez deszcz. Aby ułatwić czynność nakładania preparatu, wzbogacane są one w środek barwiący, dzięki któremu mamy większą kontrolę nad dokładnością impregnacji. Silnie wchłaniane przez drewno, ale łatwopalne, są preparaty rozpuszczalnikowe, które do czasu całkowitego wyschnięcia charakteryzują się silnym zapachem. Mieszanki olejowe natomiast są łatwopalnymi środkami o właściwościach toksycznych. Trwale zabezpieczają drewno, jednak przeznaczone są wyłącznie do użytku zewnętrznego. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że każdy środek, do czasu wchłonięcia w materiał, jest preparatem szkodliwym dla człowieka, za to po wyschnięciu nie stanowi już żadnego zagrożenia dla naszego zdrowia.

Jeden na jednego

Każdy dostępny na rynku środek impregnujący ma do wypełnienia określoną funkcję, a w niektórych przypadkach nawet nie jedną. Ze względu na przeznaczenie impregnatu, możemy mówić o preparatach jedno-, dwu- i trójfunkcyjnych. Środki jednofunkcyjne mają za zadanie zwalczanie jednego konkretnego czynnika. Zaliczają się do nich na przykład środki ochrony biologicznej – dzięki zawartym w nich biocydom, są one przystosowane do zwalczania mikroorganizmów.

– Dokonując wyboru impregnatu, warto sprawdzić, czy rzeczywiście ma on właściwości biobójcze: impregnat powinien chronić drewno przed sinicą, grzybami, glonami oraz szkodnikami. Na jego opakowaniu powinien znajdować się numer zezwolenia na obrót środkami biobójczymi, wydany przez Ministerstwo Zdrowia. Jeśli go nie ma, może to oznaczać, że rzekome działanie biobójcze impregnatu jest wyłącznie chwytem marketingowym – zwraca uwagę Ryszard Plantos, specjalista z Akademii Technik Malarskich, współpracujący z firmą PPG Deco z Wrocławia.

Do grupy impregnatów jednofunkcyjnych zaliczamy także środki ognioochronne. Nasączone nimi drewno pod wpływem wysokiej temperatury nie pali się, ale jedynie zwęgla. Do jednofunkcyjnych należą również impregnaty wodoochronne, które dzięki zawartości żywicy lub wosku utrudniają przedostawanie się wody w głąb materiału, a także środki lecznicze. Te ostatnie stosowane są zazwyczaj doraźnie, w przypadku powierzchni już zainfekowanych. Impregnaty dwu- lub trójfunkcyjne przystosowane są do zwalczania odpowiednio dwóch lub trzech czynników zagrażających drewnu. Współczesne mieszanki często łączą wiele funkcji, a wśród nich na szczególną uwagę zasługują środki impregnująco-dekoracyjne, gdyż chroniąc drewno nadają mu dodatkowo piękny kolor.

– Pamiętajmy jednak, że najgłębiej penetrujący drewno i najskuteczniejszy będzie impregnat bezbarwny. Jeśli wcześniej drewno nie było niczym zabezpieczane, powinien on zawsze stanowić pierwszą warstwę. Ściśle stosujmy się także do zalecanych przez producenta przerw pomiędzy nakładaniem pierwszej i drugiej warstwy. Mogą one wynosić nawet do kilkunastu godzin, jednak to dzięki nim preparat osiąga optymalne parametry ochronne. Jeśli zależy nam na czasie, możemy zastosować wodorozcieńczalne preparaty ochronne. Umożliwiają one szybsze nałożenie kolejnych warstw, ale nie wnikają tak głęboko w strukturę drewna, jak impregnaty na rozpuszczalnikach organicznych – mówi Ryszard Plantos.

Impregnaty wypełniają pory drewna odtrącając cząsteczki wody. Po 2–3 dniach od momentu naniesienia są praktycznie niezmywalne. Ich skuteczność zależy jednak od kilku istotnych kwestii – rodzaju materiału, właściwego doboru impregnatu, metody impregnacji i prawidłowego przygotowania drewna.