Dach bez tajemnic

Zanim przystąpimy do realizacji naszego dachu, musimy określić jego podstawowy kształt – czy ma być płaski, czy skośny. Wybór uzależniony jest nie tylko od gustu, ale także od projektu architektonicznego oraz lokalnych warunków zabudowy. Stromizna dachu wiąże się też z rodzajem pokrycia, jakie chcemy wybrać, co znacząco wpływa na trwałość samego dachu.

Skośny czy płaski?

W przypadku domów jednorodzinnych bardziej sprawdzi się dach stromy. Nie tylko efektownie wygląda, ale daje także możliwość zaprojektowania poddasza użytkowego, dzięki czemu realnie zwiększa się powierzchnia mieszkalna budynku. Znaczny kąt nachylenia połaci dachowej zapewni szybkie odprowadzenie wód opadowych i pośniegowych oraz możliwość szybszego przesuszenia pokrycia. Ponadto utrudni gromadzenie się na jego powierzchni liści czy drobnych gałęzi.

– Spadek dachu jest jednym z najważniejszych parametrów, z uwzględnieniem którego dopasowywany jest rodzaj materiału pokryciowego. Ogólna zasada przedstawia się następująco: im mniejszy spadek, czyli im bardziej płaski jest dach, tym większą uwagę należy zwrócić na szczelność pokrycia – wyjaśnia Krzysztof Omilian z firmy Röben Ceramika Budowlana ze Środy Śląskiej.

Stromy dach wymaga zaopatrzenia w różnego rodzaju konieczne akcesoria, od wyłazu dachowego poczynając, przez ławy kominiarskie, a na płotkach śniegowych kończąc. Konserwacja i naprawy stromego dachu są też bardziej kłopotliwe, w porównaniu do dachów płaskich.

Zaletą dachu płaskiego jest możliwość zagospodarowania przestrzeni na miejsce wypoczynku – ogrodu lub tarasu. „Zielony” dach zatrzymuje ok. 60% wody opadowej, skutecznie zabezpiecza przed ogniem, tłumi też dźwięki – średnio o 40–50 dB. Takie rozwiązanie jest jednak kosztowne, a ciężar ogrodu, dochodzący nawet do 500 kg, znacznie obciąża konstrukcję domu. Inną wadą jest zagrożenie skraplania się pary wodnej w termoizolacji, a także możliwość przebicia izolacji przez korzenie roślin.

Solidna podstawa

Kluczową kwestią jest wybór więźby, czyli konstrukcji nośnej, na której opierać się będzie cały dach. Niezmiennie od lat, najpopularniejszym materiałem wykorzystywanym do jej produkcji jest drewno. Do konstrukcji dachu stosuje się najczęściej drewno sosnowe, choć spotyka się też świerkowe i jodłowe. Zdecydowanie rzadziej w budownictwie jednorodzinnym wykorzystywane są konstrukcje stalowe, które dużo lepiej sprawdzają się przy obiektach handlowych.

Drewno, przeznaczone do budowy więźby, powinno posiadać wysoką klasę wytrzymałości, czyli być surowcem bez murszu, nalotów oraz sęków. Można się spotkać z klasami od I do IV, gdzie im wyższa klasa, tym gorsza jakość materiału, lub z oznaczeniami: KW – najlepsze, KS – średniej jakości, KG – najgorsze. Drewno używane do budowy konstrukcji nośnej musi być wysuszone, najlepiej w specjalnie przygotowanej suszarni, a jego wilgotność nie może przekroczyć 20%.

Aby po kilku latach drewno nie uległo zniszczeniu, należy je zaimpregnować. Najskuteczniejsza jest impregnacja próżniowo ciśnieniowa, która umożliwia nasycenie drewna do większej głębokości. Zaletą tej metody ochronnej jest również krótki czas wykonania. Materiał, na średniej wielkości więźbę dachową (10–13 m³), impregnuje się ciśnieniowo w ciągu zaledwie sześciu godzin.

Wielkość ma znaczenie

Najczęściej stosowane są trzy rodzaje więźb: krokwiowa, krokwiowo jętkowa oraz krokwiowo kleszczowa. Więźba krokwiowa stosowana jest tam, gdzie rozpiętość między ścianami zewnętrznymi jest mniejsza niż 7 m. Podstawowym elementem nośnym jest para krokwi, połączonych ze sobą w kalenicy, o długości 4,5–6 m, rozstawionych w odstępach od 80 do 120 cm. Wszystkie elementy zespolone są za pomocą łączników ciesielskich lub zbijane na gwoździe. W dachach o rozpiętości powyżej 7 m stosuje się więźbę krokwiowo-jętkową, w której każda para krokwi rozparta jest, mniej więcej w połowie ich długości, poziomym elementem zwanym jętką.

Do konstrukcji większych dachów, o rozpiętości powyżej 11 m, zaleca się więźbę krokwiowo kleszczową. Warto pamiętać, że ten typ wymaga wykonania solidnego stropu, na nim bowiem opierać się będzie dodatkowy element, składający się z płatwi i słupów.

– Więźba dachu jest ściśle przygotowywana pod kątem masy konkretnego poszycia, dodatkowo z uwzględnieniem obciążenia według przepisów, jakie daje 1,5 m śniegu. Im konstrukcja cięższa, tym solidniejsze muszą być fundamenty budynku – wyjaśnia Igor Pilutkiewicz z firmy Rheinzink z Warszawy.

Jeśli chcemy zaoszczędzić czas i mieć pewność co do wymiarów więźby, warto zamówić ją u producenta. Takie rozwiązanie szczególnie sprawdzi się w przypadku domów o konstrukcji szkieletowej lub z bala. Więźbę prefabrykowaną montuje się na budowie w ciągu 2–3 dni, a jej koszt nie jest dużo większy niż więźby wykonanej tradycyjnie.